Terwijl Down Under zich opmaakt voor de zomer, bereiden wij ons voor op koudere maanden. Ook Australië werd getroffen door het coronavirus, maar kunnen we iets leren uit de Australische curves? Gaan wij een zware winter tegemoet of ziet het er niet zo somber uit?
Experts waarschuwden er al een tijdje voor. De winter zou de verspreiding van het coronavirus in de hand werken. Er is nog steeds geen vaccin, ook de groepsimmuniteit is verwaarloosbaar, maar ook ons winters gedrag helpt virussen – naar jaarlijkse gewoonte, denk maar aan de klassieke griep – vooruit. Het zomerse buitenleven dat bestaat uit barbecues, terrasjes en ontmoetingen in open lucht komt stilaan op z’n einde en maakt plaats voor een leven binnenshuis. Zo is het coronavirus opnieuw aan een opmars bezig. Afgelopen vrijdag werden 7.481 bevestigde besmettingen genoteerd.
Airborne
Omdat we ons meer binnen zullen ophouden is de mate van zogenaamde ‘airborne’ transmissie cruciaal. Want de ramen openhouden ging vlot in de zomer, maar dat lijkt al veel minder mogelijk in de echt koude maanden.
Klassiek wordt aangenomen dat COVID-19 zich via druppeloverdracht of contact met besmette voorwerpen kan verspreiden. Een advies van 25 mei van de Risk Assessment Group, die de overheid adviseert, stelt dat er geen sluitend bewijs is om aan te nemen dat het coronavirus zich via de lucht verspreidt. Wel zijn er argumenten die in het voordeel van ‘airborne’ transmissie pleiten. Zo is er een Amerikaanse case bekend waarbij 53 van 61 koorleden na een repetitie ziek werden. Aangenomen wordt dat aerosols – dat zijn zeer kleine druppeltjes die in de lucht blijven zweven – bijgedragen hebben aan de verspreiding tussen de koorleden.
Dat vermoeden wordt verder bevestigd door een Chinese case, waarbij passagiers tijdens een busreis besmet raakten. 24 van de 68 passagiers raakten besmet nadat een besmette passagier aan boord stapte, maar in tegenstelling tot de verwachting bleek het besmettingsrisico niet noemenswaardig hoger te zijn nabij de besmette index patiënt. Als het coronavirus zich enkel via ‘grote’ druppels of contact met besmette voorwerpen zou verspreiden, zou de kans op besmetting nabij de patiënt groter moeten zijn. Dat bleek niet uit de Chinese casus, zo was er ongeveer een gelijkmatige verspreiding van besmettingen over de gehele bus. Daaruit werd afgeleid dat ‘airborne’ transmissie had plaatsgevonden op de bus. Als indoor activiteiten deze winter plaatsvinden op korte afstand van elkaar, zonder mondmaskers, met weinig of geen ventilatie, dan zal het virus daar vermoedelijk voordeel uit halen.
Australische lockdown
Wanneer het in onze contreien zomer is, slaat de winter in het zuidelijk halfrond neer. Midden juli had Australië in de provincie Victoria te kampen met een grote uitbraak. Terwijl het aantal besmettingen begin juni nog rond 10 besmettingen per dag schommelde, steeg het stelselmatig naar een hoogtepunt van meer dan 700 besmettingen per dag tegen eind juli. Op 2 augustus stelde de premier van deelstaat Victoria een lockdown en avondklok in voor de stad Melbourne. Zo’n drie weken later was het aantal bevestigde besmettingen gedaald tot zo’n 150 per dag. Begin september werden de maatregelen versoepeld, zo werd de avondklok met een uur ingekort (voortaan tussen 21 uur en 5 uur). De maatregelen blijven wel van toepassing tot minstens 28 september, ook al zijn er op dit moment slechts 10 tot 20 besmettingen per dag.
Luchtvochtigheid
Had de winter en de koudere temperaturen dan een invloed op de Australische coronacurves? Daar is geen uitsluitsel over. Verschillende studies bij o.a. MERS en SARS – dat zijn gelijkaardige coronavirussen – spraken elkaar tegen. Feit is, dat de winter in Melbourne milder is dan de onze. Zo schommelde de temperatuur daar in juli gemiddeld tussen 7 en 14 graden.
Naast temperatuur wordt luchtvochtigheid als een andere belangrijke factor in de verspreiding gezien. Zo suggereert een nieuwe studie een verband tussen de verspreiding van het virus en de luchtvochtigheid. Zo zagen ze bij een luchtvochtigheidsdaling van 1%, een stijging van het aantal besmettingen met 7-8% in de Australische deelstaat New South Wales.
Zijn we nu vertrokken voor een lange coronawinter? Daar kent niemand het antwoord op. Feit is dat het Belgische zevendaags gemiddelde op enkele weken tijd enorm gestegen is. Op 22 september noteerden we een gemiddelde van 1231,6 besmettingen per dag. Iets meer dan vier weken later – op 21 oktober – tellen we er al 8.975. Zijn we dan op weg naar een nieuwe lockdown? Steeds meer experten kijken in die richting, nu ook Tsjechië en Ierland in lockdown gaan.
